“Rhythm 0” Và Thí Nghiệm Lột Trần Bản Chất Xấu Xa Của Con Người
Năm 1974, nghệ sĩ biểu diễn Marina Abramović đã nảy ra ý tưởng cho một buổi biểu diễn mang tính nghệ thuật khác biệt thời bấy giờ : lấy tên là “Rhythm 0” – Âm Tiết Số O
(*) Có lẽ chính bản thân nữ nghệ sĩ Marina Abramović cũng không thể ngờ rằng, buổi biểu diễn của bà đã trở thành một trong những thử nghiệm hiệu quả nhất giúp bộc lộ toàn bộ bản chất xấu xa của con người, những bài học thu được từ buổi biểu diễn đã đánh động toàn bộ dư luận thời đó và trở lên ám ảnh mãi về sau …
Rhythm 0 là một buổi diễn kéo dài 6 giờ đồng hồ, được tổ chức tại Studio Morra, Naples. Nội dung của buổi diễn này bao gồm việc nghệ sĩ (Marina Abramović) đứng yên và để cho khán giả làm bất cứ điều gì họ thích lên người cô.
Chỉ dẫn của buổi diễn do Abramović soạn ra cũng rất đơn giản:
Chỉ dẫn như sau :
-Có 72 đồ vật trên chiếc bàn mà mọi người có thể sử dụng lên người tôi theo cách mà mọi người thích.
-Tôi chính là tác phẩm
-Trong thời gian trình diễn tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm
-Thời gian: 6 tiếng (8 pm – 2 am).
Đầu tiên, những người tham dự có vẻ rất tốt bụng. Có người đặt hoa hồng vào tay cô, cũng có người đút bánh kem cho cô ăn, có người vuốt tóc cô, và cũng có người lên chỉ để bắt tay người biểu diễn.
Tuy nhiên, khi màn biểu diễn tiếp tục, không khí ở đó cũng dần thay đổi. Một trong những người tham dự lên tát Abramović thật mạnh. Nhận thấy nghệ sĩ không hề phản ứng gì, một vài người trong đám đông ở dưới bắt đầu lên trước mặt Abramović và hành hung cô. Những người tặng hoa và đút bánh cho cô ăn, bây giờ đang tỏ ra bạo lực khi nhận ra rằng người phụ nữ này rất mong manh và không thể tự bảo vệ mình (…)
Một người tham dự lấy khẩu súng ở trên bàn, đặt nó vào tay của Abramović và điều chỉnh tay cô để trông có vẻ như là cô đang tự chĩa súng vào người mình. Vài người khác lấy bút và vẽ lên cơ thể của cô, sau đó họ còn lấy kéo và cắt xẻ quần áo của người nghệ sĩ, nhưng họ vẫn chưa thoả mãn.
Đây là lúc cơn ác mộng của Marina Abramović thật sự bắt đầu. Sau khi quần áo cô đã không còn, Abramović bắt đầu bị lạm dụng tình dục đám đông bắt đầu hôn cô, khạc nhổ lên người cô, thậm chí là sờ soạng người nghệ sĩ.
Một người tham dự dùng con dao găm ở trên bàn và rạch bụng Marina Abramović, khi vết thương của cô đã bắt đầu chảy máu, những kẻ man rợ khác chạy lên và hút chỗ máu từ bụng cô.
Đến lúc này, đã có một số thành phần cảm thấy khó chịu, nhưng họ cũng đã không làm gì trong khi người nghệ sĩ tiếp tục bị lạm dụng. Sau khi đã gần như sụp đổ, Marina Abramović bắt đầu khóc, nhưng đám đông vẫn tiếp tục chỉ xem cô như là một đồ vật.
Nhưng may mắn thay cho Abramović, đã có một người phụ nữ đủ tốt bụng để chạy lên ôm cô và lau nước mắt cho cô. Lúc này, những người cảm thấy khó chịu vì màn biểu diễn cũng bắt đầu lên để an ủi nguời nghệ sĩ đã chịu quá đủ. Họ rửa các vết thương, có người còn châm một điếu thuốc và đặt vào miệng của Abramović.
(…)
Sự kiện này thường được xem là một thí nghiệm xã hội hơn là một buổi biểu diễn nghệ thuật. Nó cho thấy rằng đám đông thường có xu hướng tỏ ra bạo lực khi được kích động. Và việc đi ngược với đám đông để tỏ ra tốt bụng và bao dung là rất khó, như chúng ta đã thấy trong thí nghiệm trên, sau khi thí nghiệm bắt đầu từ 4 – 5 tiếng thì mới có người đứng về phía Marina Abramović.
Sau khi buổi biểu diễn kết thúc, Abramović cử động lại bình thường, và đám đông bắt đầu chạy đi trong hoảng sợ cứ như họ đang nhìn vào một con quái vật vậy. Theo hồi tưởng của cô:
“Sau 6 tiếng trình diễn, tôi nước mắt đầm đìa, với cơ thể đầy thương tổn đi về phía khán giả, và đám đông xô nhau bỏ chạy. Bởi vì họ hiểu rằng tôi giờ là “người sống”, không còn là đồ chơi của họ nữa.Tôi nhớ chiều đó khi về khách sạn, khi soi gương, tôi thấy mình đã có thêm vài sợi bạc.
Thật là đáng ngạc nhiên, khi con người có thể nhanh chóng trở về với bản ngã hoang dã, của mình – nếu như có cơ hội “.
“Buổi biểu diễn này đã tiết lộ một điều đáng buồn về nhân loại : Nó cho thấy rằng khi có đủ sức mạnh, mọi người đều sẵn sàng làm tổn thương nhau.Và khi đứng trước một người không thể tự bảo vệ bản thân mình, chúng ta thường có khuynh hướng hạ thấp nhân phẩm họ.Hơn thế nữa, thử nghiệm còn cho thấy rằng nếu đứng trước một hoàn cảnh thích hợp, đa số con người sẽ thể hiện xu hướng bạo lực của mình – cho dù trước đó họ có thể chỉ là những cá nhân hết sức bình thường – thậm chí tốt bụng, vô hại”
Video : Marina Abramovic on performing ‘Rhythm 0’ 1974
Link Vimeo : https://vimeo.com/71952791
Link Youtube : https://youtu.be/kijKz3JzoD4
Nguồn Ảnh & Nguồn Lược Dịch :
https://www.sartle.com/artwork/rhythm-0-marina-abramovic
https://www.sartle.com/artist/marina-abramovic
https://www.moma.org/audio/playlist/243#tour-stop-3118
